170 jaar

1852 - 1900

Wanneer viel dus eigenlijk het Haarlemmermeer droog?
 “Opregte Haarlemsche Courant” van 12 juli 1852 staat: “Lieden, die dezer dagen den ringdijk rondom het Haarlemmer-meer hebben bewandeld, van de Leeghwater naar de Lijnden en Halfweg, en van daar, langs de Cruquius terug, naar het eerst genoemde pompwerktuig, hebben binnen deze uitgestrekte vlakte geen water meer kunnen bespeuren. Den 10den Julj hebben eenige personen den drooggemaakten grond binnen de polder bezocht. Zij zijn daartoe de gegraven wordende vaart, van de Lijnden naar de hoofdvaart, die den polder in de lengte doorsnijdt, tot op een afstand van anderhalf uur gevolgd, en hebben zich naar Aalsmeer begeven, zonder eenig water te kunnen ontdekken”. Daadwerkelijk werd het droogvallen van het Haarlemmermeer dus op deze 10^de juli 1852 geconstateerd. Het bericht werd overgenomen in de Nieuwe Rotterdamsche Courant (NRC) van maandag 12 juli 1852.

In 1853 breekt er in de Haarlemmermeer cholera uit. Dr. Johannes Bolkestein is al sinds 1853 woonachtig in Haarlemmermeer en voert een eigen praktijk zonder tegemoetkoming

 Pas drie jaar na de droogmaking, op 11 juli 1855, komt aan deze onduidelijke situatie een einde met de Wet tot Regeling van de Provinciale en Gemeentelijke Indeling van Haarlemmermeer

In 1857 wordt de eerste stoomboot gesignaleerd: de `Haarlemmermeer' van de heer Carsjens. De eerste stoomboten combineren vracht- en personenvervoer, maar al snel wordt dit gescheiden. Veel boeren die naar de veemarkt in Purmerend gaan, nemen de Carsjensboot omdat toen vracht- en personenvervoer nog niet gescheiden zijn. De stoomboten hebben meestal een eerste en tweede klas. De tweede klas is `netjes', maar de eerste klas is chic: met mahonie, spiegels en fluweel. Er is ook een hofmeester en men dineert van porseleinen borden. De `Carsjensboot' is een begrip geworden onder de Haarlemmermeerders, maar in 1915 is het gedaan met deze stoommaatschappij

Op 8 maart 1858 wordt de schrijver van Dik Trom, Cornelis Johannes Kieviet, in Kruisdorp geboren als zoon van een timmerman. Hij woont met zijn familie in een klein arbeidershuisje aan de Hoofdweg, recht tegenover het raadhuis

De Haarlemmermeerse geschiedschrijver P. Boekel schrijft in 1868: De proef met eene vee- en paardenmarkt genomen in 1859 was zoo welgeslaagd dat men hopen mocht op den algemeenen bijval, wanneer men meerdere en vaste markttijden hield. In 1861 wordt voor het eerst in Kruisdorp –het latere Hoofddorp-  gedurende de voorjaarsmaanden een wekelijkse veemarkt ingesteld. Het gemeenteraadslid Mr. J.P. Amersfoordt –de latere burgemeester heeft  zich met name ingezet voor de instelling van deze markt.

Het jaar 1866 wordt het cholerajaar genoemd. Er heerst een ernstige cholera-epidemie in Haarlemmermeer. Eveneens breekt de veepest uit in de polder. In januari maakt de veepest of runderpest de eerste slachtoffers in Haarlemmermeer.

De minister van Oorlog, Jonkheer De Klerck, geeft in 1877 opdracht een plan te ontwerpen waarbij de hele Haarlemmermeerpolder binnen een te maken Stelling van Amsterdam komt te liggen

In 1880 vindt de oprichting plaats van de afdeling Haarlemmermeer van het Witte Kruis als opvolger van de Choleracommissie. H. Bultman werd voorzitter.

Juffrouw Jagt (1860-1946) is vanaf 1887 gemeentelijk vroedvrouw in Haarlemmermeer. Haar meisjesnaam is Catharina Louwerina Willemse. Ze wordt geboren op het Zeeuwse eiland Tholen en heeft haar opleiding gevolgd aan de Kweekschool voor Vroedvrouwen in Rotterdam. Na haar benoeming vestigt ze zich in Lijnden. Ze is getrouwd met Marinus Jagt, timmerman. “Juffrouw Jagt”, zoals ze wordt genoemd, is veertig jaar vroedvrouw in Haarlemmermeer. In die periode helpt ze bij 4000 bevallingen. Zelf krijgt ze twaalf kinderen, van wie er acht in leven blijven. Per 1 januari 1927 neemt ze ontslag. Het werk wordt haar te zwaar. Ze staat in de hele polder bekend als kundig en toegewijd.

In 1895 start aanleg sluis in de Aalsmeerderdijk die het voor het eerst mogelijk zal maken om met een schip vanuit de polderwateren in de Ringvaart te komen. De sluis wordt aangelegd om in geval van oorlog de Haarlemmermeerpolder ten zuiden van de Geniedijk onder water te kunnen zetten. De vijand kan op deze manier door deze barrière aan de zuid-westkant de hoofdstad moeilijk aanvallen.

1900-1940

Akkerbouw en veeteelt vormen in 1900 de hoofdmiddelen van bestaan en daardoor zijn de detailhandel en de ambachten volkomen afhankelijk van het reilen en zeilen in de landbouw. De groep neringdoenden bestaat hoofdzakelijk uit venters. Er is nog geen grote verscheidenheid in aangeboden waar.

De vereniging Vooruit wordt opgericht op 26 maart 1909 en het eerste Concours Hippique wordt door deze vereniging georganiseerd.

Meerbode 5 augustus 1914: “De burgemeester van onze gemeente heeft ten gevolge van den uitgebroken oorlog en den binnenlandschen toestand zijn reis naar het buitenland onderbroken en is Zondagmorgen alhier teruggekeerd”.

Burgemeester Slob is in 1917 een groot voorstander van wijkverpleging. Hij zorgt er voor dat er een afdeling wijkverpleging van het Witte Kruis komt. Hierop volgt de bouw en ingebruikneming van het wijkgebouw “Witte Kruis” aan de Parklaan te Hoofddorp.

De mobilisatie is in 1918 voorbij en de forten worden gesloten.

Op 14 juni 1921 behandelt de gemeenteraad een verzoek van het bestuur van de Middenstandsvereniging Haarlemmermeer om nijverheidsonderwijs in de gemeente te geven. In 1918 was er al een primitief opgezette naai- en knipschool in Hoofddorp gekomen. Het plan om nijverheidsonderwijs te gaan geven, komt hieruit voort. De gemeente besluit een nieuwe school met internaat te bouwen aan de Kruisweg op de hoek van de Wilhelminalaan in Hoofddorp.

Start van de eerste autobusdiensten in 1922 van C.L. de Groot tussen Hoofddorp en Amsterdam en Hoofddorp en Haarlem, later overgenomen door Kalmthout en Van Niel.

De Landelijke rijvereniging "Kapitein van der Wal" wordt in 1927 opgericht. De paardensport wordt in Haarlemmermeer steeds meer beoefent.

Vanwege de Olympische Spelen in 1928 in Amsterdam worden veel deelnemers gehuisvest in de militaire kazerne op vliegveld Schiphol. Het Olympische onderdeel roeien vindt plaats op de Ringvaart bij Badhoevedorp (dit dorp heette toen nog Badhoevebuurt).

Hoofddorpsche Courant 14 mei 1930: “Allen op naar Hotel “De Beurs” te Hoofddorp. Tweede kruideniersbeurs georganiseert door de vereniging “Door Eendracht Sterk, opent op 16 mei”

21 januari 1931 “Werkverschaffing. Teneinde gelegenheid te scheppen voor de talrijke werklooze arbeiders om nog een behoorlijk weekloon te verdienen, hebben burgermeesters en wethouders verschillende grondwerken doen aanbesteden onder conditie, dat de aannemer in overleg met de directie van de gemeentelijke arbeidsbeurs te Hoofddorp voor de uitvoering van dit werk zal gebruik maken van de arbeiders, die als werkloos staan ingeschreven”. Het Wandelbos in Hoofddorp was een werkgelegenheidsproject.

Stedenbouwkundige Wieger Bruin krijgt in 1932 van de gemeente opdracht een uitbreidingsplan te ontwerpen voor de Badhoevebuurt en Hoofddorp krijgt een zwembad

In 1935 neem burgemeester Slob het initiatief en geeft aan de Nederlandse Heide Maatschappij de opdracht een plan te maken. Het wandelbos zal volgens het plan uit de volgende onderdelen bestaan; een hertenkamp, een kanovijver, een speeltuin met muziektent, een theehuisje, een restaurant en sportvelden. Het kleine parkje wordt aangelegd als werkverschaffingsproject.

Reeds bij het begin van de mobilisatie van het Nederlandse leger in september 1939 komen de eerste maatregelen op oorlogsgebied. Suiker en peulvruchten zijn de eerste artikelen die onder de distributie vallen. De economische positie van de landbouw verandert ingrijpend. Er komt een periode van toenemende schaarste. De Haarlemmermeerse landbouw met de traditonele bietenteelt wordt getroffen door de maatregelen.

WO II

Op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen. Schiphol wordt in de nacht van 9 op 10 mei door Duitse bommenwerpers zwaar getroffen. Het vliegveld wordt verwoest.

In oktober 1942 wordt Theater Royal aan de Kruisweg geopend. Hoofddorp heeft nu ook een bioscoop.

In 1944 verhuist de familie Verkuyl naar Badhoevedorp en wordt Matthijs (Pa) bedrijfsleider bij de Veevita. De Veevita is een grasdrogerij nabij de Sloterweg in Badhoevedorp. In het Westland heeft Pa Verkuyl bij de K.P. gezeten. In Haarlemmermeer zet hij zijn verzetswerk voort en al spoedig is de Veevita een centrum van de illegaliteit.

Na onderhandelingen met de Duitsers kunnen de Hoofddorpers eindelijk op 9 mei 1945 de eerste Canadezen feestelijk binnenhalen

1945-2000

Een van de eerste naoorlogse tractoren  in de Haarlemmermeerpolder wordt in 1947 gekocht met geld van de Marshall-hulp. Deze financiële hulp wordt door de Verenigde Staten aan alle West-Europese landen gegeven. Met deze Amerikaanse hulp wordt de landbouwsector weer opgebouwd.

28 september 1951: Twee vliegtuigen storten brandend neer in het centrum van het dorp. Uit de najaarslucht die zich wijd over de vlakke Haarlemmermeerpolder koepelt klinkt het geluid van motoren. Twee vliegtuigen naderen Hoofddorp: een vliegt van Schiphol naar het westen, het andere komt van de richting van de zee om op Schiphol te landen. En dan als  het gedreun der motoren vlak boven het dorp is, dan gebeurt het. Een vreselijke slag en twee vliegtuigwrakken vallen brandend neer. Een komt op het Polderhuis het andere valt op de spoorbrug die gedeeltelijk instort en onbruikbaar wordt, en blijft daar brandend liggen. Sirenes beginnen te  loeien. De Hoofddorpse brandweer, rukt uit en spoedt zich naar het Polderhuis, waar de vlammen uit het dak slaan. Andere brandweermannen blussen het vliegtuigwrak op de brug”.

16 november 1956; “Rijk moet voor Schiphol wijken. Een maand geleden heeft de gemeenteraad van Amsterdam het uitbreidingsplan – in – hoofdzaak voor de luchthaven Schiphol vastgesteld. In grote lijnen omvat dit plan de stichting van een centraal verkeersareaal ongeveer ter hoogte van de Vijfhuizerweg en de Rijksweg en het daarlangs waaiervormig aanleggen van de nodige start – en landingsbanen.

Het in gebruik nemen in 1960 door de KLM van verkeersvliegtuigen met straalmotoren maakt het noodzakelijk, dat reeds op zeer korte termijn wordt overgegaan tot het aanleggen de in het plan passende baan, welke in west-zuidwestelijke – oost-noordoostelijke richting loopt. Deze baan is geprojecteerd over de kern buurtschap Rijk en over enige in de omgeving daarvan staande boerderijen; zij doorsnijdt verder een aantal landerijen, waarvan de meeste zijn gelegen in het gebied begrensd door de Vijfhuizerweg, de Aalsmeerderweg, de voormalige spoorbaan en de Rijksweg. Dit betekent, dat de buurtschap Rijk met een gedeelte daaromheen liggende bebouwing moet verdwijnen; de gebouwen die zich bevinden in het tracé van de geprojecteerde verharde baan moeten zijn gesloopt op 1 maart 1959, de overigen op 1 maart 1960”.

De Haarlemmermeerpolder is in 1958 voornameljik nog een open landschap. In dit jaar is 85% van de polder nog in agrarisch gebruik. De landbouw beheerst het sociale leven, zoals verenigingen, de politiek, het  polderbestuur, de kerk en andere organisaties.

De gemeente presenteert in oktober 1960 de brochure “Woningellende zonder ende”, een noodkreet over de verkrotting van een groot aantal woningen en de  woningnood in Haarlemmermeer. De brochure haalt zelfs de radio en de televisie. De televisie wordt gehaald dankzij de contacten van de secretaresse van de wethouder van ruimtelijke ordening en huisvesting Van Stam

Het totale aantal arbeidsplaatsen in de gemeente Haarlemmermeer, inclusief die van de luchthaven Schiphol, bedraagt in 1963 26.000. Voor een groot deel is dit toe te schrijven aan de uitbreiding van oude, van oorsprong Haarlemmermeerse bedrijven, zoals Vicon in Nieuw-Vennep en Spaans in Hoofddorp. De lanbouwwerktuigenfabriek Vicon wordt gesticht in 1910. Het bedrijf is sindsdien uitgegroeid tot een multinational met vestigingen in verschillende landen. De machinefabriek Spaans wordt in 1892 opgericht. In het, inmiddels uit Hoofddorp verdwenen bedrijf, worden onder meer vijzels voor pompgemalen geproduceerd.

Minister Schut slaat in 1969 de eerste paal voor de wijk Graan voor Visch in Hoofddorp.

Start van de nieuwbouwwijk Linquenda te Nieuw-Vennep

Burgemeester Dijckmeester opent op 13 maart 1971 het jongerencentrum de Arnoldushoeve. Het centrum is gevestigd in de voormalige boerderij de Arnoldushoeve aan de Hoofdweg in Hoofddorp. De Arnoldushoeve is het begin geweest voor het open jongerenwerk in Haarlemmermeer

Volgens Burgemeester van Stam is Haarlemmermeer met de winkelcentrum Markthof, een nieuw tijdperk binnengetreden en hij spreekt in 1976 dan ook de hoop uit dat Hoofddorp hierdoor een regiocentrum zal worden.

Op 5 januari 1977 wordt onder grote belangstelling molen De Eersteling in zijn geheel verplaatst van de oorspronkelijke plaats aan de Parklaan in Hoofddorp naar de Geniedijk  bij het fort Hoofddorp. De 110 ton wegende stenen korenmolen De Eersteling (anno 1856) wordt van zijn “ingepakte” plaats in het oude dorpscentrum, in zijn geheel, door een dieplader van (van de Koers!)vervoert. De molen wordt verhuisd naar een verhoogde terp vlak buiten het dorp, waar de molen na herstel weer tarwe zal gaan malen.   

De Spaarndamse polders zouden samengaan met die van Aalsmeer en de Haarlemmermeerpolder. Het zou per ingang van 1 januari 1979 het waterschap Groot-Haarlemmermeer gaan heten. Het toezicht van het Hoogheemraadschap verviel hiermee.

1977 deelt de Gemeenteraad van Haarlemmermeer mee dat er geen medewerking aan zal worden verleend als er geen stations in Hoofddorp en Nieuw-Vennep zullen komen. Door deze druk van de gemeenteraad wijzigt de minister van Verkeer en Waterstaat het plan en neemt de twee stations op in het traject. Na 5 jaar zal worden bekeken of er voldoende reizigersaanbod is bij deze stations.

In 1981 opent Koningin Beatrix het station in Nieuw-Vennep. Burgemeester van Stam als (oud-) Venneper ontvangt haar bij deze gelegenheid.

Haarlemmermeer heeft 82.261 inwoners. De woonwijk Overbos in Hoofddorp wordt in 1983 opgeleverd.

Op 23 oktober 1985 opent minister Deetman het nieuwe Herbert Vissers College in Nieuw-Vennep

Drs. A.J. van Dulst is in 1986 de nieuwe burgemeester van Haarlemmermeer, na het vertrek van H.A. de Boer in december 1985.

Officiele start in 1988 van de bouw van de woonwijk Toolenburg.

In 1989 start bouw van gemaal Bolstra aan de Aalsmeerderdijk.

100.000ste inwoonster van de gemeente Haarlemmermeer wordt geboren op vrijdag 13 september 1991

Door de gemeentebestuur wordt het structuurplan in 1996 vastgesteld. Het voorziet in de uitbreiding van de woningbouw tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep. Het plan zal moeten leiden tot ‘Meerstad’.

2000-2022

Milleniumbug in 2000 op Schiphol

De Zuidtangent, de snelle busverbinding tussen Amsterdam (Zuid-Oost en toekomstig IJburg) en IJmuiden, wordt in gebruik gesteld in 2002.

De Calatravabruggen worden in 2003 opgeleverd

Het eerste ziekenhuis in 2004 in Haarlemmermeer geopend.

Haarlemmermeer krijgt in 2005 aansluiting op het net van hogesnelheidslijnen, dat Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, Brussel en Parijs zal verbinden.

In 2008 werd ook het project Nieuwe Kom, een vernieuwing en uitbreiding van het centrum van Nieuw-Vennep-Centrum, gelanceerd.

De recreatiegebieden van het Strategisch Groenproject zijn in 2010 klaar. Koningin Maxima opent het laatste deel van het recreatiegebied Zwaanshoek.

In 2012 gaat de eerste paal er in voor het sportcomplex Koning Willem Alexander.

In 2014 krijgt Hoofddorp een nieuw honkbalstadion.

2016 Mudmasters.

2018 Drukkerij Groen wint de Ondernemersprijs op het Meerbussiness-gala.

2019 wegomlegging A9 Badhoevedorp.

In 2022 bekijkt Minister de Jonge van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening het plan stationsgebied Hoofddorp